Ciekawostki o zachowaniach zwierząt w różnych środowiskach naturalnych, o których nie wiedzieliście
Marcin Jankowski | Leonzoo.pl → 02/08/2024 (00:36) → 08/08/2024 (16:53)W zoologii wyróżniamy dziedzinę nauk zwaną etologią, która zajmuje się zachowaniami zwierząt w różnych środowiskach i na różnych etapach ich życia. Nazwy tej, utworzonej od greckich słów etos - obyczaj i logos - nauka, użył po raz pierwszy francuski zoolog Geoffroy de Saint-Hilaire w 1849 roku. Zadaniem etologii jest poznanie i opisanie zachowań zwierząt w różnych okolicznościach ich życia, od urodzenia aż do śmierci. Obyczaje te są charakterystyczne dla każdego gatunku i dziedziczą się z pokolenia na pokolenie, podobnie jak cechy cielesne.
Jak wygląda badanie zachowań zwierząt i jak rozwijała się etologia w nauce?
Zachowania zwierząt ulegają często zmianom w ciągu życia i inaczej przejawiają się u form młodocianych, inaczej u dojrzałych. Kolejność tych zmian jest również charakterystyczna dla danego gatunku. Etologia porównawcza dąży do porównania zachowań rozmaitych zwierząt i do poznania w jaki sposób powstały one w toku ewolucji. Przy studiowaniu zachowań posługujemy się metodą obserwacji zwierząt. Dla wyjaśnienia niektórych zagadnień stosuje się doświadczenia przeprowadzane w terenie lub pracowni.
Etologię - naukę o zachowaniach zwierząt - łączą ścisłe związki z zoopsychologią, czyli nauką o psychice zwierząt oraz z ekologią czyli nauką o wpływie warunków zewnętrznych na organizmy. Każde zwierzę przebywa w charakterystycznym dla niego środowisku, gdzie działają na nie rozmaite czynniki fizyczne, chemiczne i organiczne, z których jedne są korzystne, inne zaś zgubne. O czynnikach tych informują zwierzę narządy zmysłów i układ nerwowy. Dzięki swym zdolnościom subiektywnego odczuwania otaczającego świata, czyli dzięki swej psychice, zwierzę ustosunkowuje się aktywnie do tych czynników, przystosowując się do nich lub przeciwstawiając się im, i dzięki temu utrzymuje siebie i gatunek przy życiu.
Obyczaje zwierząt oparte są na wrodzonej zdolności wykonywania charakterystycznych dla danego gatunku działań w określonych fazach życia, które powszechnie ujmuje się terminem instynktu. Instynkty są działaniami nieraz bardzo skomplikowanymi, które różni biolodzy definiowali w rozmaity sposób. Instynkt możemy określić jako wrodzoną, nie wyuczoną w ciągu życia indywidualnego zdolność do wykonywania działań mających utrzymać przy życiu osobnika i cały gatunek. Ponieważ instynkty są wrodzone, nazywa się je czasem wiedzą pierwotną lub wiedzą rodową.
Przykładem działań instynktowych może być zachowanie samicy samotnej pszczoły murarki (Osmia papaveris) w okresie rozrodu. Po odbyciu lotu godowego samica wygrzebuje dołek w ziemi głęboki na 2 cm. Następnie odlatuje i poszukuje kwiatów maku. Z płatków ich wycina okrągłe tarczki, którymi wyściela jamkę i w ten sposób zapobiega osuwaniu się ziemi. Po ukończeniu tej czynności odlatuje znowu na poszukiwanie kwiatów bławatka, z których zbiera pyłek i nektar. Z nich formuje mały bocheneczek, który ma służyć za pokarm dla larw i umieszcza go na dnie jamki. Następnie składa tu jedno jajko, zwija płatki maku osłaniające wejście do jamki lęgowej, zasypuje całość i odlatuje, aby powtórzyć tę samą czynność przy składaniu kolejnych jajek. Samica nie zna dalszego losu swego potomstwa, a wylęgnięte murarki nigdy nie mogły widzieć czynności, jakie wykonywała ich matka, a w jednak w okresie rozrodu wykonują je w taki sam sposób jak ona, charakterystyczny dla ich gatunku.
Zachowania zwierząt (obyczaje) nie są automatyzmami typu odruchowego. Odruchy zachodzą w obrębie danego organizmu, natomiast zachowania zwane także obyczajami, są aktywnym ustosunkowaniem się całego organizmu do otoczenia. Zachowania są ponadto mniej lub więcej plastyczne dzięki zdolności przyswajania sobie przez organizm nowych faktów w ciągu życia indywidualnego, a więc dzięki procesom pamięciowym i zdolności spożytkowania nabytych doświadczeń, słowem dzięki temu, co nazywamy inteligencją. Inteligencji tej nie należy utożsamiać z intelektem, czyli rozumem tzn. zdolnością abstrakcyjnego myślenia, która jest właściwością człowieka.
Podłożem fizjologicznym działań instynktowych są odruchy bezwarunkowe, a działań inteligentnych - odruchy warunkowe. Te drugie polegają na zdolności tworzenia nowych połączeń między istniejącymi już łukami odruchowymi w układzie nerwowym. Dawniej dzielono zwierzęta na instynktowne i inteligentne. Obecnie wiadomo, że nie ma zwierząt należących wyłącznie do jednej z tych grup. Oba typy działań występują i każdego zwierzęcia i oba współpracują harmonijnie, tak że trudno je nieraz oddzielić. Należy je traktować jako dwie możliwości funkcjonalne tego samego układu nerwowego. Instynkt stanowi dla każdego zwierzęcia wrodzoną i dziedziczoną normę działań inteligentnych, a inteligencja jest ważnym uzupełnieniem instynktu. Pszczoły np. jako owady społeczne, mają wrodzoną, instynktową skłonność do powrotu do gniazda, posługują się przy tym różnymi szczegółami terenu, zapamiętanymi w czasie lotów orientacyjnych.
Zdolność uczenia się i nabywania doświadczenia ma swoje podłoże w układzie nerwowym, toteż plastyczność instynktów i zwyczajów musi wykazywać zależność od budowy i sprawności tego układu u danego gatunku zwierzęcia. Ośrodki wyższego rzędu mogą w rozmaitym stopniu kontrolować czynności ośrodków niższego rzędu. Do kontroli tej przyczyniają się narządy zmysłów, które informują o zjawiskach zachodzących w otoczeniu. Wytwarza się dzięki temu pewna całość funkcjonalna, która umożliwia wykonywanie czynności, dyktowanych wewnętrznymi popędami w sposób przynoszący zwierzęciu jak największą korzyść.
Plastyczność zwyczajów zależy od naturalnych warunków życia zwierzęcia. U jednych gatunków pewne czynności instynktowne występują jednorazowo. Wylęgające się pisklę australijskich kuraków nogali (Megapodidae), aby wydostać się z gniazda - termostatu, musi się przebić przez warstwę ziemi i chrustu. Włożone drugi raz do gniazda nie jest w stanie się wygrzebać. Ptak raz tylko się rodzi, a więc instynktowna zdolność wygrzebywania się nastawiona jest tylko na jednorazowy wysiłek. Inaczej jest np. u zwierząt konstruujących budowle, które mogą nieraz ulec zniszczeniu w ciągu ich życia. Zwierzęta te naprawiają je wielokrotnie.
Najprostszymi zwyczajami zwierząt są tropizmy i taktyzmy, czyli reakcje na określone bodźce, objawiające się w ruchu ku bodźcowi lub od niego. Charakteryzują one liczne zwierzęta: pierwotniaki, jamochłony, pierścienice, szkarłupnie lub mięczaki. Czasem występuje one w zespołach, zależnie od ilości działających równocześnie bodźców. Pionowe ruchy planktonu mogą być np. równocześnie wynikiem fototaktyzmu, chemotaktyzmu i termotaktyzmu.
Działania wrodzone instynktowe u owadów. Jak zachowują się owady społeczne jak mrówki, pszczoły i termity?
Instynkty są bardziej skomplikowaną forma działań wrodzonych, w których rozmaite taktyzmy odgrywają rolę elementów składowych. Instynkty pojawiają się po raz pierwszy w rozwoju rodowym zwierząt u pierścienic w postaci opieki nad potomstwem, jak np. u pijawek słodkowodnych z rodzaju Clepisne lub wieloszczetów z rodzaju Nereis. Najbardziej skomplikowane formy osiągają zwyczaje u owadów społecznych: mrówek, pszczół i termitów.
Zwyczaje zwierząt zależą od budowy zwierzęcia i zachodzących w nim procesów fizjologicznych. U robotnic pszczół istnieje wyraźny podział pracy, polegający na zmianie zajęć w określonym wieku robotnicy. W wieku 3 - 5 dni robotnice karmią starsze larwy miodem i pyłkiem roślinnym. Przy tej okazji same odżywiają się obficiej. Na skutek rozwijania się gruczołów ślinowych wytwarzających mleczko robotnice przechodzą w wieku 6 - 9 dni do karmienia larw młodych. W okresie 10 - 18 dnia zanikają gruczoły ślinowe, natomiast rozwijają się na brzusznej stronie odwłoka gruczoły produkujące wosk. Wynikiem tych zmian anatomicznych i fizjologicznych jest znów zmiana zajęcia pszczoły, która zabiera się do budowania plastrów. U robotnic, które w dobrze rozwiniętym ilościowo ulu nie mają chwilowo nic do roboty, zaczynają w wyniku bezczynności rozwijać na nowo gruczoły woskowe i powtórnie budzi się u nich popęd do budownictwa, co z kolei prowadzi do powiększenia ula i wzrostu zajęć. Wiele zwyczajów związanych z porą godową zwierząt, jak zaloty i opieka nad potomstwem, zależy od rozwoju gruczołów rozrodczych.
Zależność zwyczajów zwierząt od budowy centralnego układu nerwowego zaznacza się wyraźnie u owadów społecznych. Pszczoły lub mrówki wykazują zróżnicowanie na 3 lub więcej kast spełniających różne funkcje. Równolegle do różnic w czynnościach dają się zauważyć różnice w budowie mózgu przedstawicieli każdej z kast. Zwyczaje wykazują także dużą zależność od narządów zmysłów i inaczej przedstawiają się u gatunków wzrokowych, inaczej u słuchowych lub wędrownych. Słoń kieruje się głównie słuchem, struś i żyrafa wzrokiem, pies węchem.
Naturalne warunki życia zwierząt wpływają w dużej mierze na ich zwyczaje, które inaczej wyglądają u zwierząt żyjących pod ziemią, inaczej u latających czy poruszających się na ziemi, czy też przebywających na drzewach. Wiele gatunków osiadłych na dnie wód zdobywa pokarm wywołując prąd wody w swym kierunku przy pomocy rzęsek lub czułków. Gatunki swobodnie poruszające się mogą pokarm wyszukiwać same. Zwyczaje godowe u zwierząt wodnych są znacznie prostsze, gdyż wystarcza tu wypuszczenie komórek rozrodczych do wody. U zwierząt lądowych zwyczaje te są nieraz bardzo skomplikowane. Periodyczne zmiany warunków zewnętrznych w postaci pór roku wywołują u niektórych gatunków np. niedźwiedzi i świstaków, sen zimowy, u innych zaś gatunków wędrówki, stanowiące odrębną grupę zwyczajów.
Zwyczaje zwierząt a umiejętność uczenia się w środowisku naturalnym. Zwyczaje zwierząt i ich zmiany w ciągu życia.
Zwyczaje zwierząt zależne są, jak już podkreślono, od zdolności uczenia się. Wiele gatunków ptaków zdolność do charakterystycznego śpiewu przynosi z sobą na świat. Niektóre jednak nie umieją za młodu śpiewać, lecz muszą się uczyć od rodziców melodii charakterystycznych dla ich gatunku.
Zwyczaje zwierząt mogą ulegać określonym zmianom w ciągu życia osobniczego. Szczenić świeżo urodzone, ślepe i niedołężne, szuka schronienia przy ciele matki, która dostarcza mu pokarmu. Gdy uzyska samodzielność, budzi się w nim popęd do zabaw i igraszek. W okresie dojrzałości poszukuje odpowiedniego partnera płci przeciwnej i stacza walki z innymi osobnikami tej samej płci. Później budzi się instynkt opieki nad potomstwem.
Porównując podobne zwyczaje u różnych zwierząt można ustalić przypuszczalną ich linię rozwojową. Można np. śledzić rozwój zwyczajów społecznych u pszczół. Murarki (Osmia) są samotne, pszczolniki (Andrena) zakładają kilka jamek lęgowych połączonych wspólnym korytarze. U rodzaju Halictus samica pozostaje przez pewien czas przy potomstwie, zaś trzmiele (Bombus) tworzą wyraźnie roczne społeczeństwo - rodzinę. Pszczoła miodonośna (Apis mellifica) tworzy rodzinę wieloletnią, w której występuje podział pracy między robotnicami w zależności od ich wieku.
Co się tyczy genezy zwyczajów, istnieją dwie główne przeciwstawne teorie. Jedna z nich, głoszona przez W. Wundta przyjmuje, że działania instynktowne powstały z czynności wykonywanych przez zwierzę dzięki zdolności uczenia się i nabywania doświadczenia. Czynności te, powtarzane przez pokolenia, zautomatyzowały się, zmieniły w przyzwyczajenia i zaczęły dziedziczyć się z pokolenia na pokolenie. Słabą stroną tej teorii jest to, że musiałoby zostać udowodnione dziedziczenie cech nabytych w ciągu życia osobniczego. Ponadto wysoki poziom rozwoju instynktów u owadów społecznych, np. mrówek, pszczół i termitów, w przypadku przyjęcia tej teorii świadczyłby, że owady stały swego czasu wyżej pod względem zasobu świadomości niż współczesny człowiek. Jako przykład można przytoczyć chociażby zdolność zmieniania dowolnie kast u termitów przez stosowanie odpowiedniego pokarmu.
Druga teoria pochodzi od filozofa Pawłowa i behawiorysty Watsona. Według nich, instynkty byłyby skomplikowanymi łańcuchami odruchowymi. Teoria ta ma więcej podstaw naukowych. Główną jej trudnością jest sprawa wytłumaczenia, w jaki sposób od szeregu odruchów następujących po sobie w obrębie organizmu dochodzi do działania całego organizmu w środowisku.
Zwyczaje i instynkty istnieją tylko w związku z podłożem materialnym, jakie dla nich stanowi ciało zwierzęcia i dzięki temu przekazywane są z pokolenia na pokolenie, podobnie jak cechy morfologiczne i fizjologiczne, według tych samych praw. W zarodku zwierzęcia stwierdzić można większą lub mniejszą podatność do zmieniania się, czyli jego moc prospektywną, określającą, co z niego może powstać w toku rozwoju, natomiast jego znaczenie prospektywne wskazuje, co z niego powstaje. Analogiczne właściwości ma instynkt i zwyczaje zwierząt będące jego przejawem. Zależnie od warunków moc prospektywna instynktu, zespolonego nieodłącznie z inteligencją, może być różna u różnych gatunków. Jedne mogą zmieniać zwyczaje bardziej, inne mniej. Każdy w naturalnych warunkach okazuje swoje znaczenie prospektywne w tej postaci, jaką opisuje się w etologii.
Rodzaje zwyczajów u zwierząt różnych gatunków. Zwyczaje u jednostki i zwyczaje u całego gatunku
Zwyczaje zwierząt można podzielić na dwie grupy: zwyczaje, które służą do utrzymania przy życiu jednostki np. zwyczaje odżywcze, obronne, wędrówek, życia gromadnego itp. i zwyczaje, które służą do utrzymania przy życiu gatunku, jak zwyczaje godowe, rozrodcze, opieki nad potomstwem, budownictwa, wychowania młodych itp.
Zwyczaje odżywcze obejmują dobór odpowiedniego dla danego gatunku pokarmu oraz sposób, w jaki zwierzę zdobywa go i spożywa. Wyróżnić tu można zwierzęta roślinożerne czyli fitofagi, mięsożerne czyli zoofagi, oraz wszystkożerne czyli pantofagi. W zależności od stopnia urozmaicenia pokarmu wyróżnia się zwierzęta monofagiczne, odżywiające się jednym gatunkiem roślinnym lub zwierzęcym, zwierzęta oligofagiczne spożywające niewielką ilość gatunków, wreszcie polifagiczne, spożywające wiele gatunków innych organizmów. Zwierzęta mogą spożywać w całości daną roślinę czy zwierzę lub tylko określone jej części, np. korę, liście, kwiaty, sierść, skórę lub kopyta. Mogą także zjadać wytwory takie jak nektar kwiatowy lub wosk. Saprofagi żywią się rozkładającymi resztkami organicznymi. Żerowanie może być zewnętrzne, jak u owadów zjadających lub wysysających liście, lub wewnętrzne - w wyniku jego np. powstają w drzewie chłodniki korników lub miny gąsienic w liściach. Niektóre owady, jak mrówki i termity, hodują grzybki. Drapieżniki uśmiercają zdobycz przed spożyciem jej, natomiast pasożyty żywią się organizmami żywymi, a nekrofagi zjadają trupy. Sposób łowienia może być rozmaity: zarówno wilki, jak i chrząszcze biegacze wyszukują zdobycz, szczupaki podobnie jak larwy ważek polują z zasadzki i przez wyczekiwanie, larwy mrówkolwa zakładają pułapki, a pająki - sieci. Niektóre ryby wabią zdobycz przy pomocy długich wyrostków własnego ciała.
Zwyczaje obronne pozwalają zwierzętom unikać niekorzystnych warunków zewnętrznych lub wrogów. Na zmiany klimatyczne dobowe reagują zwierzęta kryciem się po norach lub w gniazdach. Na okres zimy chomik lub mrówki żniwiarki (Messor) gromadzą zapasy nasion, a pszczoły miód i pyłek. Wiele gatunków na niekorzystny okres roku migruje w inne okolice Ziemi, co łączy się z odrębną grupą zwyczajów. Przed wrogami zwierzęta bronią się biernie lub czynnie.
W obronie biernej odgrywa rolę ubarwienie ochronne, stonowane z otoczeniem lub ubarwienie ostrzegające, które występuje u gatunków o właściwościach trujących (np. u salamandry), wreszcie mimezja czyli podobieństwo do gatunków niejadalnych lub do części roślin. Znaczenie tych przystosowań obronnych zależy jednak od sprawności zmysłów prześladowcy. We wszystkich tych przypadkach zwierzęta wykazują odpowiednie przystosowanie w swym zachowaniu się. Ruchy ich są zwolnione lub przypominają ruchy roślin. Gatunki mające kolce lub pancerze, jak jeż i pancernik skulają się, osłaniając nimi ciało.
Obrona czynna uzewnętrznia się w ucieczce zwierząt zwinnych, takich jak zając lub sarna. Owady lub pająki nieruchomieją i spadają na ziemię. Inne zwierzęta chowają się w norach, dziuplach lub gąszczu. Koń kopie przeciwnika, pies gryzie, kot drapie, śmierdziel opryskuje cuchnącą substancją, chrząszcz bombardier wydala z odbytu płyn wybuchający na powietrzu, głowonogi wystrzykują chmurę ciemnej cieczy, a skorupiaki głębinowe świecący śluz, którym oślepiają wroga. Małpy często obrzucają wroga kamieniami. Ochrona przed chorobami i pasożytami polega u zwierząt na kąpaniu się, odrzucaniu nieczystości, oganianiu się ogniem, drapaniu się itp.
Zwyczaje wędrówek u zwierząt pozostają przeważnie w związku z sezonowymi zmianami klimatu i mogą być pionowe lub poziome. Świstaki np. schodzą w górach niżej na okres zimy. Bizony, antylopy, wieloryby i liczne gatunki ptaków wędrują na zimę w okolice o klimacie dla nich odpowiednik. Różnice gatunkowe objawiają się tu w porze przylotów i lęgowisk oraz w szlakach wędrówek ptaków.
Zwyczaje społeczne są podstawą podziału zwierząt na samotne i gromadne. Te ostatnie tworzą stowarzyszenia jednogatunkowe czuli homotypowe i wielogatunkowe czyli heterotypowe. Popęd do życia gromadnego może trwać przez całe życie danego zwierzęcia lub tylko przez pewien określony czas. Przejściem do życia gromadnego jest życie rodzinne. Może ono być czasowe jak u niedźwiedzia lub trwałe, jak u owadów społecznych. Rodzina trzmieli, os i mrówek trwa rok, natomiast termitów i pszczół wiele lat. U błonkówek społecznych założycielką rodziny jest samica zaplemniona w jesieni. Po przezimowaniu składa dwojakiego rodzaju jajka. Z jajek zapłodnionych powstają samice, z nie zapłodnionych samce. Z larw samicznych, dzięki ich odpowiedniemu karmieniu, powstają albo samice zdolne do rozrodu, albo robotnice czyli samice bezpłodne. Robotnice pełnią wszystkie zajęcia w gnieździe, przy odpowiednim podziale pracy. Porozumiewanie się osobników w ulu następuje dzięki specjalnym ruchom, zwanym tańcami. U mrówek i termitów występuje czasem w kaście robotniczej różnopostaciowość, związana z odmiennymi funkcjami. U termitów pewne funkcje mogą pełnić także formy larwalne. Gromadami zwierząt jednogatunkowymi lub wielogatunkowymi, opartymi nie na życiu rodzinnym, lecz na popędzie do zrzeszania się, są stada antylop, żyraf lub słoni. W przypadku współżycia z sobą dwóch gatunków zwierząt mogą je łączyć różne związki. W przypadku, gdy oba gatunki odnoszą z tego współżycia korzyść, jak rak pustelnik i ukwiał, mamy do czynienia z symbiozą. Przy komensalizmie jeden gatunek korzysta z pożywienia drugiego, nie wyrządzając mu jednak szkody. Przy pasożytnictwie jeden z gatunków ponosi zwykle szkodę.
Zwyczaje godowe są wstępem do działań służących utrzymaniu przy życiu gatunku. Objawiają się one w postaci wabienia przedstawiciela drugiej płci zapachem, głosem, tańcem lub tokowaniem, które znane jest np. u głuszca, cietrzewia czy południowoafrykańskich chruścieli (Aramides ypacacha). W zwyczajach godowych zwierząt często odgrywa rolę ubarwienie godowe i napuszenie się, jak u pawia i indyka.
Zwyczaje opieki nad potomstwem objawiają się w najprostszym przypadku w składaniu przez samicę jaj na roślinie pokarmowej. Owady galasówki wprowadzają wraz z jajkiem substancje chemiczne powodujące powstanie charakterystycznych dla danego gatunku wyrośli, czyli galasów. Błonkówki grzebaczowate (Sphegidae) dostarczają przyszłym larwom sparaliżowanych ukłuciem żądła owadów lub pająków. Żuki (Geotrupes) dostarczają nawozu. Poświętniki (Ateuchus) formują z niego kule, a następnie gruszki, w których składają jaja. Ryba różanka (Rhodeus anarus) składa pokładełkiem jajka między blaszki skrzelowe małża słodkowodnego. Dalszy etap rozwoju opieki nad potomstwem polega na pozostawaniu rodziców przy potomstwie. Samice pająków pogońców (Lycosidae) noszą kokon z jajkami, a potem młode pajączki na sobie. Samiec ryby ciernika (Gasterosteus) buduje gniazdko i pilnuje jaj i młodych rybek. Samce ryby wężynki (Nerophis) noszą jajka przyczepione do brzusznej strony ciała, a samce igliczni i konika morskiego w spacjalnej kieszeni na brzusznej stronie ciała. Samica kangura nosi młode w worku na brzuchu. Jawajska żaba latająca buduje na drzewie gniazdko z liści, wypełnione śluzowatą pianą, w której odbywa się rozwój jaj. Deszcze tropikalne spłukują następnie kijanki do bajorek, gdzie dalej się rozwijają. U chilijskiej żaby samiec nosi jaja i kijanki w uchyłku gardzieli. Samica ropuchy amerykańskiej nosi jajka w zagłębieniach skóry na grzbiecie, gdzie później kijanki odżywiane są za pośrednictwem naczyń krwionośnych matki. Ptaki budują gniazda, bronią jaj i piskląt. Dzioborożec zamurowuje samicę w gnieździe na okres lęgu i odżywia ją owocami. Australijskie kuraki nogale budują kopiec z liści, które butwiejąc dają ciepło, i pozostawiają jaja w takim gnieździe - termostacie. Zależnie od temperatury rozgrzebują lub zakrywają gniazdo chrustem, przez co znane są pod nazwą ptaków - termometrów. Ssaki wygrzebują nory lub szukają jaskiń na okres rozrodu.
Zwyczaje budownictwa u zwierząt łączą się z opieka nad potomstwem i obroną. Larwy niektórych owadów budują domki o charakterystycznym dla każdego gatunku kształcie. Krety i borsuki wygrzebują jamy podziemne. Ptaki budują gniazda z różnych materiałów: z gałęzi(gawrony), z traw, włosów i piór (szczygieł lub sikorka), z gliny (jaskółki). Ze śliny zmieszanej z glonami lepią gniazda salangany z południowo - wschodniej Azji. Remiz zawiesza na końcu gałązki nad wodą kunsztownie utkany koszyk z otworem od spodu. Krawczyk z Indii zszywa źdźbłami gniazdo z liści. Pszczoły lepią pionowe plastry z wosku, osy zaś z masy papierowej, ułożone poziomo. Termity budują kopce z masy przypominającej cement. Południowo azjatyckie mrówki - tkacze również zszywają, a raczej zlepiają gniazdo z liści przy pomocy nitek produkowanych przez larwy, którymi robotnice posługują się jak narzędziami.
Zwyczaje spełniają doniosłą rolę w życiu zwierząt. Umożliwiają jednostce znalezienie pokarmu, obronę przed niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi i wrogami, umożliwiają dokonanie rozrodu i utrzymanie przy życiu gatunku. Bez odpowiednich działań instynktownych zwierzę musiałoby zginąć. Poszczególne zwyczaje zwierząt wykazują ścisły związek wzajemny, którego wynikiem jest harmonijna całość działań. Podobne związki zachodzą także pomiędzy zwyczajami rozmaitych gatunków wchodzących w skład każdej zoocenozy. Zwyczaje roślinożerców regulowane są przez mięsożerców, przed którymi z kolei chronią zwyczaje obronne. Znajomość praw warunkujących te zależności jest ważna dla poznania równowagi dynamicznej, jaka cechuje świat zwierząt, a tym samym ma poważne znaczenie dla ludzi w gospodarowaniu zasobami przyrody.
#Zwierzęta #Rasy #Etologia #ZachowaniaKarmy dla psów i kotów →Najnowsze poradniki → (c) 2024 leonzoo.pl / info@leonzoo.pl / +48 696 426 746 / Polska